2430 Akıl bakımından en yüce olan kişinin yemesi, herkesin yemesi demektir
Onun ışıklarla dopdolu canı, üstün olmuştur; geri kalanların dertlerine o derman olur; ancak
Aklıllar ebedi olarak ölümsüzlüğe ermişlerdir; bu yüzden anlam bakımından bu dünyada ölümsüzdür.
2430-2432. Bu Beyitlerde, dünyâ nasıl bir cestse, rûhu insansa, insanlar da bir cesede benzetilmekte, rûhuysa olgun insan sayılmaktadır. Aklın yüceliği görgüyle, bilgiyle sağlanır. Bilgi de, Tanrı’ya karşı aczimizi bildiren, bütün insanların faydasını sağlayan bilgidir. “Bilginler, Allâh’ın halkına, Allâh eminleridir” (Câmi’;Iı,s.57),”Bilginler, ışıklarıdır, peygamberlerin halîfeleridir, benim vârislerimdir ve peygamberlerin vârisleridir”,” Bilgi, İslâmın hayâtıdır; îmânın direğidir; kim bir bilgi bellerse, Allâh, onun ecrini tamamlar; kim bir bilgi belletirse, Allâh da ona, bilmediğini belletir” hadisleri, İslâmda bilgiye verilen önemi gösterir (Aynı; s.58). 2432. beyitte akıllılar, yâni akıllarıyla bilgilerini birleştirenler (IV.c. in 1960 – 1968. b. Lerinin ş. E bk.), ölmezler, onların yüzünden, mânevî diyen kaldıkça kıyâmet kopmaz” hadîsine işâret ediliyor. Hz. Alî de “Âlim, ölü olsa bile diridir. Câhil diri olsa bile ölü” ve ”Bilgiyle dirilen ölmez” buyurmuşlardır (Nehc’ül – Belâga terc. Ve şerhimiz ; III. Kısım, 4. Bölüm; s.418,420).
Mesnevi Tercemesi ve Şerhi V-VI cilt Abdülbaki Gölpınarlı -İnkilap yaınları 2003 sh.585
************************
2970. Akıl der ki :Ggözünü iyi aç da bak; tâne, onu bir götüren olmadıkça kendi kendine gider mi hiç?
İşte köpek, bu yüzden Ashâb-ı Kehf’in yanına geldi.. bedenler, şekiller tânelerdir, gönülse karınca.
Îsâ da bu yüzden gökte tertemiz meleklere karıştı.. kafesler ayrıydı ama kuş yuvaları, aynı cinsten.
Bu kafes meydanda da kuş yavrusu gizli..ama bir götüren olmadıkça kafes nasıl gider?
Ne mutludur o göze ki beyi akıldır onun; işin sonunu görür, her şeyi bilir, aydındır.
Çirkini, güzeli akılla ayırt edin; karadan, aktan söz eden güzel değil.
Göz sidik birikintisinde biten yeşilliğe de aldanır; ama akıl ona der ki: Bir de bizim mehengimize vur onu.
Dileği gören göz, kuşa âfettir; tuzağı gören gözse kuşu kurtarır.
Ama bir başka tuzak da var ki akıl, onu anlayamaz, göremez..İşte gizli şeyi gören vahiy, o yüzden bu yana koştu, geldi.
Aynı cinsten olanı, aynı cinsten olmayanı akılla tanımak, bilmek gerek; hemencecik şekillere koşmak yaraşmaz.
2980 Aynı cisten oluş, ne benim için şekilledir, ne senin için.. Îsâ insanlardandı ama melek cinsindendi.
Kurbağayı karganın havalandırması gibi gökyüzü kuşu da onu çekti, şu mavi ka’lanın tâ ötesine ağdırdı.
Mesnevi Tercemesi ve Şerhi V-VI cilt Abdülbaki Gölpınarlı -İnkilap yaınları 2003 sh.614-615
